ಜನ್ಮ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರು ಬದಲಾವಣೆ: ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಿಂದ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ
ಬೆಂಗಳೂರು:ಸತ್ಯಮಿಥ್ಯ (ಫೆ -15)
ಜನ್ಮ ನೋಂದಣಿಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಕುರಿತು ಸ್ಪಷ್ಟ ನಿಬಂಧನೆಗಳಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಕರ್ನಾಟಕ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಬಗ್ಗೆ ಸೂಕ್ತ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವವರೆಗೆ, ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಸೂಚಿಸಿರುವ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವಂತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಎನ್.ಎಸ್. ಸಂಜಯ್ ಗೌಡ ಅವರಿದ್ದ ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠವು ಈ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ.
ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ: ಅರ್ಜಿದಾರರಾದ ಆದ್ರಿತ್ ಭಟ್ ಅವರ ಪೋಷಕರು, ತಮ್ಮ ಮಗನ ಹೆಸರನ್ನು ‘ಆದ್ರಿತ್ ಭಟ್’ ಎಂದು ದಾಖಲಿಸಲು ಜನ್ಮ ಮತ್ತು ಮರಣ ನೋಂದಣಾಧಿಕಾರಿಗೆ ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯದ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಆ ಹೆಸರನ್ನು ‘ಶ್ರೀಜಿತ್ ಭಟ್’ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಜನ್ಮ ಮತ್ತು ಮರಣಗಳ ನೋಂದಣಿ ಕಾಯ್ದೆ, 1969 ರಲ್ಲಿ ಈ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ನೋಂದಣಾಧಿಕಾರಿ ಅವರ ಮನವಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದರು. ಇದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಪೋಷಕರು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮೆಟ್ಟಿಲೇರಿದ್ದರು.
ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿದ ನ್ಯಾಯಪೀಠವು, “ಕಾಯ್ದೆ ಅಥವಾ ನಿಯಮಗಳಲ್ಲಿ, ಈಗಾಗಲೇ ನೋಂದಾಯಿಸಲಾದ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ನಿಬಂಧನೆಗಳಿಲ್ಲ. ಇದು ಒಂದು ನ್ಯೂನತೆಯಾಗಿದ್ದು, ಪೋಷಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅನಗತ್ಯ ತೊಂದರೆ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತು. ಕಾಯ್ದೆಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಪೀಠವು, ಮಗುವಿನ ಜನನವನ್ನು ಹೆಸರಿಲ್ಲದೆ ನೋಂದಾಯಿಸಿದಾಗ, ಪೋಷಕರು ಅಥವಾ ಪಾಲಕರು ಮಗುವಿನ ಹೆಸರಿನ ಬಗ್ಗೆ ನಿಗದಿತ ಸಮಯದೊಳಗೆ ನೋಂದಣಾಧಿಕಾರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಬೇಕು. ಅದರಂತೆ, ನೋಂದಣಾಧಿಕಾರಿ ಆ ಹೆಸರನ್ನು ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಿ, ಅದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿ ದಿನಾಂಕ ನಮೂದಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ.
ಜನ್ಮ ಮತ್ತು ಮರಣಗಳ ನೋಂದಣಾಧಿಕಾರಿ, ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 15 ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಜನ್ಮ ಮತ್ತು ಮರಣಗಳ ನೋಂದಣಿ ನಿಯಮಗಳು, 1999 ರ ನಿಯಮ 11(1) ಮತ್ತು (7) ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಲ ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದರು. ಸೆಕ್ಷನ್ 15 ರ ಪ್ರಕಾರ, ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿನ ನಮೂದು ತಪ್ಪಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಬಂದರೆ ಮತ್ತು ನೋಂದಣಾಧಿಕಾರಿಯ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅದು ತಪ್ಪು ಎಂದು ಸಾಬೀತಾದರೆ ಮಾತ್ರ ಅದನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಬಹುದು. ಅರ್ಜಿದಾರರ ಪೋಷಕರು ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ತಪ್ಪು ಇದೆ ಎಂದು ಹೇಳದ ಕಾರಣ, ನೋಂದಣಾಧಿಕಾರಿ ಸೆಕ್ಷನ್ 15 ಅನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುವುದು ಸರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ತಿಳಿಸಿದೆ. ನಿಯಮಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಜನನದ ನೋಂದಣಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಹೆಸರನ್ನು ನೀಡದಿದ್ದರೆ, ಪೋಷಕರು ನೋಂದಣಿಯ ದಿನಾಂಕದಿಂದ 15 ವರ್ಷಗಳ ಒಳಗೆ ಮಗುವಿನ ಹೆಸರನ್ನು ನೀಡಿ ಅದನ್ನು ಜನ್ಮ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರದಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಿದಾರರ ತಂದೆ ತಮ್ಮ ಮಗನಿಗೆ ಹೊಸ ಹೆಸರನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ, ಜನ್ಮ ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿನ ನಮೂದನ್ನು ಸಹ ಮಾರ್ಪಡಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.
ಹೆಸರು ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ: ಹೆಸರು ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಕಾಯ್ದೆ ಅಥವಾ ನಿಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ನಿಬಂಧನೆಗಳಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಯನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟಿದೆ:
* ಪೋಷಕರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಮಗುವಿನ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆಂದು ಮತ್ತು ಜನ್ಮ ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿನ ನಮೂದುಗಳನ್ನು ಅದಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕೆಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಅಫಿಡವಿಟ್ ನೀಡಬೇಕು.
* ಅಂತಹ ವಿನಂತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದ ನಂತರ, ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಪೋಷಕರ ಗುರುತನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ, ಜನ್ಮ ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಬದಲಾದ ಹೆಸರನ್ನು ಸೇರಿಸಬೇಕು.
* ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡಬೇಕು, ಅದರಲ್ಲಿ ಪೋಷಕರು ಮಾಡಿದ ವಿನಂತಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಮಗುವಿನ ಹೆಸರನ್ನು ನಂತರ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಬೇಕು. ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೂಲತಃ ನಮೂದಿಸಲಾದ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅವರ ವಿನಂತಿಯ ಮೇರೆಗೆ ನಮೂದಿಸಲಾದ ಹೆಸರು ಎರಡೂ ಇರುತ್ತವೆ.
* ವಯಸ್ಕರು ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಬಯಸಿದರೆ, ಅದೇ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬಹುದು. ಮೂಲ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಎರಡೂ ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ, ಈ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟ್ ಅನ್ನು ದುರುದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ದುರ್ಬಳಕೆ ಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ತಡೆಯಬಹುದು.
ಮರಣದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಸಂಧರ್ಬ ಉದ್ಭವಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ನಿರ್ದೇಶನಗಳು ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.
“ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯವು ನಿಯಮಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವರೆಗೆ, ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಲಾದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ಮತ್ತು ಜನ್ಮ ಮತ್ತು ಮರಣಗಳ ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಅನುಮತಿಸಲು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ” ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ಈ ತೀರ್ಪು, ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಬಯಸುವ ಪೋಷಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ವಯಸ್ಕರಿಗೆ ಒಂದು ಸ್ಪಷ್ಟ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ವರದಿ : ಸುರೇಶ ಬಂಡಾರಿ.
